. - A-C

A-C SŁOWNIK TERMINÓW LITURGICZNYCH

A

Akolita- ustanawiany po to, by pomagał kapłanowi i usługiwał diakonowi. Do niego należy więc obsługa ołtarza, posługiwanie diakonowi i kapłanowi podczas czynności liturgicznych, zwłaszcza podczas Mszy św.; poza tym - już w ramach posługi nadzwyczajnej - udziela on Komunii św., kiedy brakuje tych, którym zleca to Kodeks Prawa Kanonicznego (kan 845) albo kiedy z powodu słabego zdrowia, podeszłego wieku czy wykonywania innego obowiązku duszpasterskiego nie mogą oni jej udzielać, bądź też kiedy z powodu bardzo wielkiej liczby wiernych przystępujących do Stołu Pańskiego mogłaby się zbytnio przedłużyć Msza św.

Alba- czytaj...

Ambona- jest miejscem głoszenia słowa Bożego. Pierwotnie katedra z której nauczał celebrans, umieszczona była w środku apsydy. W IV wieku pojawiła się ambona ustawiona przy kracie między prezbiterium, a nawą kościoła. W XV w. ambona znalazła się w środku kościoła, z daszkiem mającym znaczenie akustyczne. Takiego usytuowania wymagały rozmiary ówczesnych kościołów. Ambona czyli kazalnica ma związek z ołtarzem. Tomasz a Kempis (+ 1471) zauważa: "Bez tych dwojga nie mógłbym żyć dobrze, gdyż słowo Boże jest światłem mej duszy, a Eucharystia Chlebem żywota" (Nasi. Chr. IV,11). Dalej autor ten, porównując ołtarz z amboną, takie snuje myśli: na jednym stole leży Ciało Chrystusowe, a na drugim stole nauka święta, która uczy wiary, wiarę rozwija i wprowadza człowieka głęboko w rzeczywistość nadprzyrodzoną. Ambona zatem symbolizuje stół zastawiony, przy którym wierni posilają się słowem Bożym. Podobnie ołtarz symbolizuje stół Eucharystyczny, przy którym wierniposilają się Ciałem Pańskim.
"Godność słowa Bożego wymaga, aby w kościele było odpowiednie miejsce, z którego się je głosi i ku któremu zwraca się spontanicznie uwaga wiernych w czasie liturgii słowa. Jest rzeczą wskazaną, by z zasady była to ambona, a nie ruchomy pulpit. Ambona musi być umieszczona, zgodnie ze strukturą kościoła w ten sposób, ażeby wierni dobrze widzieli i słyszeli ministrantów. Z ambony wykonuje się czytania, psalm responsoryjny oraz orędzie wielkanocne. Można z tego miejsca mówić także homilię i prowadzić modlitwę powszechną. Nie jest natomiast rzeczą wskazaną, by na ambonie znajdował się komentator, kantor czy dyrygent" (OWMR 272). Nie można bowiem uwag porządkowych czy dyrygowania stawiać na równi ze słowem Bożym.

Antyfony (wersety)- są pojedynczymi wierszami psalmowymi. Wiele jest ich w liturgii. Każde z tych zdań, jako wersety czy antyfony, zawierają myśl religijną, która może pobudzić człowieka do lepszej, głębszej i bardziej pobożnej modlitwy. Do najczęściej spotykanych należą: Deus in adiutorium meum intende (Ps 69,2 - Boże, wejrzyj ku wspomożeniu memu; św. Benedykt umieścił na początku każdej godziny kanonicznej); Adiutorium nostrum in nomine Domini (Ps 123,8 - Wspomożenie nasze w imieniu Pana); Sit nomen Domini benedictum (Ps 112,2 - Niech imię Pańskie będzie błogosławione) i wiele innych. Wyrażają one niezachwianą ufność w pomoc Bożą.
Antyfony mają zastosowanie przede wszystkim w Liturgii godzin, gdzie recytuje się je przed i po psalmie. Pierwotnie były wersetami wziętymi z danego psalmu. Później zaczęto je także układać.

B

Bursa- sztywna "torebka" z tkaniny do przechowywania korporału lub "koperta" ze sztywnego materiału, w której prezbiter, diakon lub akolita zanosi Komunię do chorych. Jest on zawieszony na jego szyi; bursa winna być widoczna dla przechodzących obok szafarza, by mogli oni oddać cześć niesionemu Ciału Pańskiemu. Konsekrowane hostie są chowane do cyborium (lub pyxis), ten zaś owijany korporałem, a całość umieszczana w bursie.

C

Ceroferariusz- czytaj...